1. Safra Kesesi Nedir?
Safra kesesi; karın sağ üst kısmında bulunan karaciğerin ön ve alt yüzüne yapışık, 7-10 cm uzunluğunda armut biçimli bir organdır. Küçük bir kanalla ana safra kanalına bağlantılıdır. Safra kesesi 30-50 ml. kapasitelidir.
2. Safra kesesinin görevi nedir?
Açlık döneminde karaciğerin ürettiği safranın bir kısmını ana safra kanalından alarak depolar yoğunlaştırır ve sindirim sırasında ana safra kanalı aracılığıyla bağırsağa salgılar. Safra kesesi safra üretmez!
3. Safranın sindirim sistemindeki görevi nedir?
Safranın başlıca görevleri yağların sindiriminde özel parçalama görevine sahiptir. Asidik mide sıvısını bağırsak sindirimine uygun hale getirir. K vitamini üreten bakterilerin besin kaynağıdır.
4. Safra kesesinde taş nasıl oluşur?
Safra taşları genel olarak safrayı oluşturan kimyasal maddeler arasındaki dengenin bozulması sonucu oluşur. Sıvı içerik aşırı derecede yoğunlaşır. Atılması gereken bazı maddeler çöker ve tortu oluşturur. Çöken kolesterol kristalleri veya kalsiyumlu tanecikler safra kesesi duvarından salgılanan jelatin öz madde ile birleşerek safra çamurunu meydana getirir. Safra kesesinin kasılıp gevşeme fonksiyonunun ve duvar iç yüzünden salgı fonksiyonunun bozulması taşa zemin hazırlar. Zamanla daha sert bir çekirdek oluşur ve safra taşı haline gelir.
Taşların çoğu sarı -kahverengi renkte, kolaylıkla ezilebilen kolesterol taşları iken, az bir kısmı siyah veya kahverengi renkte katı, sert taş yapısında kalsiyum ve bilirubin içeren pigment taşlarıdır.
5. Bilirubin nedir?
Kan dolaşımında bulunan kırmızı kan hücreleri yaklaşık 120 günlük bir süre sonunda ömürlerini tamamlar ve çoğunlukla parçalanırlar. Açığa çıkan hemoglobin, globin ve heme denen maddelere parçalanır. Heme içinden demir çıkarılarak bilirubine dönüştürülür ve karaciğere götürülür. Karaciğer özel bir işlemle bilirubini suda çözünebilen bir hale getirir ve safra yoluyla bağırsağa atar. Karaciğerin yaptığı işleme maruz kalmış bilirubine direk, henüz işlem görmemiş bilirubine ise indirekt bilirubin denilir. Bilirubinin çoğu bağırsakta bazı işlemlerden daha geçirerek dışkıya rengini veren sterkobilin halinde atılırken, az bir kısmı kana emilerek idrarla atılır, çok az bir kısmı da kan yoluyla yeniden karaciğere gider. Bütün bu sistemin herhangi bir noktasında meydana gelebilecek bir hastalık kan tahlilinde bilirubin düzeyinin yükselmesine ve tipik olarak sarılık tablosuna sebep olur.
6. Karaciğer enzimleri nedir?
Karaciğerin sağlıklı olduğunu belirleyen unsurlardan biri karaciğer enzimleridir. Sağlıklı kişilerde normalde enzimler karaciğerde depo edilir. Bu enzimler AST-SGOT ile ALT-SGPT dır. Normalde karaciğer hücrelerinde bulunan bu enzimler, karaciğerdeki hasarda kana karışır ve tahlilde yüksek olması ile kendisini gösterir.
7. Safra kesesi taşının belirtileri nelerdir?
Safra kesesi taşlarının %70-80 kısmı belirti vermez, başka sebeplerle yapılan incelemeler sonucu tesadüfen bulunur. En tipik bulgusu ani başlayan karnın sağ üst kısmında yerleşen karın ağrısıdır. Karnın üst orta kısmında da yerleşebilir, sırta ve sağ omuza doğru yayılabilir. Daha sıklıkla yemeklerden sonradır, bulantı eşlik edebilir. Bazı hastalarda ise ağrı olmaksızın, sadece hazımsızlık, şişkinlik, bulantı ve kusma gibi yakınmalar görülür.
8. Ameliyat olmasam ne olur?
Taşlar safra kesesinin çıkışını tıkayarak safra kesesi iltihabına sebep olabilir. Yine tıkanmaya bağlı olarak hayati risk oluşturabilen safra kesesinin delinmesi ve safra kesesi çevresinde apselere yol açabilir. Safra kesesinden bağırsağa düşen taşlar bağırsak tıkanıklığı neden olabilir. Bunların yanı sıra safra kesesindeki küçük taşların safra kanalına düşmesi ya da safra kanalında gelişen taşların kanalı tıkaması sonucu tıkanma sarılığı, pankreas bezinin iltihabı ya da safra kanallarının enfeksiyonu gibi ölümcül tablolar oluşturabilir. Safra taşı ile safra kesesi kanseri de kısmen ilişkilidir. Safra taşı olan hastaların ortalama %5'inde safra kesesi kanseri görülebilmektedir.
9. Safra kesesi mi alınıyor yoksa taş mı?
Safra kesesinin tamamı içerisindeki taşlarla birlikte alınır.
Anestezi uygulandıktan sonra hastanın karnı gaz ile şişirilerek görüş alanı oluşturulur. Karına giren dört ayrı giriş deliklerinden birinden kamera diğerlerinden işlem yapılacak aletler sokularak safra kesesi kanalı ve atar damarı küçük mandal benzeri aparatlarla kapatılıp kesilir ve safra kesesi bütünlüğü bozulmadan karaciğerden ayrılır, kese içerisindeki taşlar ile birlikte karından dışarı çıkarılır.
11. Safra kesesi ameliyatı hangi durumlarda açık yöntemle yapılır?
Daha önceden geçirilmiş açık karın ameliyatları, büyük göbek ya da karın fıtıkları bağırsaklarda karın ön duvarına yapışmaya sebep olacağı için ameliyatın kapalı olarak başlanmasına izin vermeyebilir.
Şiddetli, tekrarlayan safra kesesi iltihapları kese duvarında kalınlaşma, sertleşme gibi değişikliklere sebep olup laparoskopik aletlerin kullanımını engelleyebilir. Yine aynı sebeplerle mide, ince bağırsak ve safra kanalı gibi zarar görebilecek çevre dokulara kapalı teknikle ayrılamayan yapışıklıklar gelişmiş olabilir.
Açık cerrahi ile müdahale edilmesi gereken kanamalar olabilir.
Safra yollarının yapısal anormallikleri veya safra yollarına ait ek sorunlar.
Laparoskopik cerrahi konusunda deneyimli cerrahlar tarafından yapılan ameliyatlarda açığa dönme oranı %3'ün altındadır.
12. Kapalı yöntem mi daha iyi yoksa açık mı?
Safra kesesi ameliyatı başka bir neden olmadığı sürece kapalı yöntem tercih edilmektedir. Fakat her ameliyatta olduğu gibi, hasta için uygun olan yöntem en doğru tekniktir.
13. Safra kesesi ameliyatı öncesi başka doktor muayenesi gerekir mi?
Genel anestezi hazırlığı açısından mutlaka anestezi doktoru değerlendirmesi gerekir. Bazı hastalar için dahiliye, kardiyoloji, göğüs hastalıkları gibi diğer branşlarından anestezi risk değerlendirmesi ve alınacak önlemler açısından görüş almak gerekebilir.
14. Sürekli kullandığım ilaçları ameliyattan önce kesmeliyim?
Sürekli ve düzenli olarak kullandığınız ilaçları mutlaka doktorunuza bildiriniz. Bu ilaçların bir kısmı ameliyat nedeniyle kesilecek bir kısmı devam edilecektir. Bazı ilaçlar ameliyat sabahı az suyla alınır.
Hasta ameliyattan önceki gece saat 24'ten sonra su dâhil ağızdan hiçbir şey yiyip-içmeyecek şekilde aç kalmalı ameliyata oruç tutuyormuş gibi gelmelidir.
16. Safra kesesi ameliyatı öncesi vücut hazırlığı yapmalı mıyım?
Laparoskopik safra kesesi öncesi normal duş alınmalı vücut temizliği ile birlikte eğer karın bölgesinde kıllanma mevcutsa meme hizasından kasık bölgesine kadar tıraş yapılmalıdır.
17. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı için ne kadar hastanede kalacağım?
Her şey yolunda gittiğinde hastanede bir gece kalmanız planlanır.
18. Ameliyathaneye gitmeden önce ne gibi hazırlıklar yapılacak?
Yatış işlemleriniz tamamlandıktan sonra eğer gerekli tetkik varsa tamamlanacak, bilgilendirmeniz, onamlarınız imzalatılacak, yapılması gereken ilaç varsa uygulanacak, ameliyat sıranız geldiğinde görevli hemşire tarafından son hazırlıklarınız kontrol edilecek ve kimliğiniz teyit edilerek ameliyat odasına götürüleceksiniz.
19. Laparoskopik safra kesesi ameliyatım ne kadar sürecek?
Sorunsuz bir safra kesesi ameliyatı 30-60 dakika sürer. Anestezi alma, uyuma-uyanma ve anestezi sonrası bakım süresine göre ameliyathanede kalma süresi uzayabilir.
20. Ameliyatı sonrası ne zaman odama geçeceğim?
Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası her şey yolunda gittiğinde anesteziden tam olarak uyandığınızda odanıza geçeceksiniz.
21. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ağrı hissedecek miyim?
Her ameliyatta olduğu gibi safra kesesi ameliyatı sonrası da ağrı hissedilir. Ancak safra kesesi ameliyatı sonrası şiddetli yara yeri ağrısından ziyade ameliyat sırasında karını şişirmek amacıyla verilen havanın karın duvarında oluşturduğu gerginliğin ağrısı hissedilir. Bu ağrı da ameliyat sonrası ağrı kesicilerle oldukça rahatlar. Hastalar genellikler 3. günde ağrı kesici ilaca bile gerek duymadığını ifade etmektedir.
22. Ameliyat sonrası bulantı ve kusma olur mu?
Anestezi ilaçlarının ve karında oluşan gerginliğin etkisi ile ilk gün bulantı ve kusma olabilir. Bunun için bulantınızı giderecek ilaç verilecektir.
23. Ameliyat sonrası ne zaman sıvı alabilirim?
Ameliyat bitiminden 6 saat sonra önce su, meyve suyu gibi içecekler içmeye başlayacaksınız.
24. Ameliyat sonrası ne zaman yemek yiyebilirim?
Su içiminden sonra rahatsızlık hissetmezseniz çorba gibi sıvı gıdaya devam edilecek, peşine bisküvi ya da kraker de yiyebilirsiniz.
25. Ne zaman normal beslenmeye dönebilirim?
Ameliyat sonrası ilk hafta sulu, yumuşak ve olabildiğince gaz yapmayan gıdalar önerilmektedir. Birinci haftadan sonra normal yiyeceklere geçilebilir. Ancak safra kesesinin olmamasına vücudun alışması için ortalama 6 aylık bir diyet programı uyguluyoruz.
26. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman yürüyebilirim?
Ameliyattan 6 saat sonra yürüyüşe başlarsınız.
27. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı olduğum gece hangi pozisyonda uyuyabilirim?
Sırt üstü baş 30 derece yukarıda olacak şekildeki pozisyon uygundur, sağa sola dönmede sakınca yoktur.
28. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman taburcu olacağım?
Problemsiz geçen bir laparoskopik kolesistektomi sonrası ertesi gün sabah taburcu olabilirsiniz. Günlük kıyafetlerinizi giyerek hastaneden ayrılabilirsiniz.
29. Taburcu reçetesi hangi ilaçları içerir?
Genellikle dört ilaç içerir. Sabah akşam kullanılan antibiyotik, sabah akşam kullanılan ağrı kesici, sabah aç karına bir kez alınan mide koruyucu ve günde üç kez kullanılan sindirim düzenleyici ilaç. Kontrollerde ekleme ya da uzatma olmazsa ilaçların hiçbirini tekrar yazdırmaya gerek yoktur.
30. Safra kesesi ve taşlar ne olacak?
Safra kesesi patolojik olarak incelenmek üzere patoloji laboratuvarına gönderilecektir.
31. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası yaralara pansuman yapılacak mı?
Özellikle belirtilmediği sürece pansuman yapılmasına gerek yoktur. Taburculuğun ertesi günü pansuman açılır, tekrar pansuman yapılmaz.
32. Dikişlerim ne zaman alınacak?
Tüm dikişler 7. gün alınmaktadır.
33. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman duş alabilirim?
Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası üçüncü gün duş alınabilir.
34. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman araba kullanabilirim?
Ameliyatı sonrası üçüncü günden itibaren araba kullanılabilir.
35. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası kontrole gelecek miyim? Ne Zaman?
Ameliyatın üçüncü günü genel bir kontrol yapıyoruz.
36. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman cinsel yaşamım başlar?
Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası iki hafta cinsel yaşam önerilmez.
37. Ameliyatı sonrası oruç tutulabilir mi?
Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ilk 6 ay oruç tutulması önerilmez.
38. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman alkol alabilirim?
Sosyal anlamda ikinci haftadan sonra alkol alınabilir.
39. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman işe dönebilirim?
Masa başı çalışanlar ikinci hafta işe dönebilir. Fiziksel güç ile çalışan hastalar üç hafta içinde işe dönebilir.
40. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası ne zaman denize girebilirim?
İki hafta sonra denize girmekte sakınca yoktur.
41. Laparoskopik safra kesesi ameliyatı sonrası güneşlenebilir miyim?
İki hafta sonra güneşlenilir. Ancak yaraların güneşe maruz kalması koyulaşmaya sebep olabiliri estetik açıdan güneşten korumalı ya da yüksek faktörlü koruyucu kullanılmalıdır.
42. Safra kesesi ameliyatı sonrası yağlı yiyecekler yiyebilir miyim?
Artık safra kesesi olmadığından safra bağırsaklara yoğunlaşmadan geçecek ve yağ sindirimi zorlaşacaktır. 3 ay boyunca çok yağlı, kızartma türü, hamur işi ve çikolata önermiyoruz. Daha sonra vücut uyum sağlayacağı için yavaş yavaş normal beslenmeye dönülebilir.
43. Safra kesesi olmaması hayatımı nasıl etkiler?
Safrayı safra kesesi değil karaciğer üretir, safra kesesi olmadığında karaciğerde üretilen safra, safra kanalından bağırsağa akmaya devam eder. Sadece yoğunlaştırılmadan geçmiş olur. Bu yüzden hastalıklı bir safra kesesini vücuttan çıkarmak hayati fonksiyonları etkileyecek, ileriki yaşantıda sorun çıkaracak bir durum oluşturmaz.
Okay Bey verdiğiniz değerli bilgilerden dolayı çok teşekkür ederiz. Benzer durumdan muzdaripken sizin yazınıza denk gelmek büyük tesadüf oldu. Selamlar...
YanıtlaSil